Uluslararası Trabzon Edebiyat Festivali UTEF, 2014 yılında Esma Âlâ Türkmen’in girişimi ile Trabzon Valiliği, Trabzon Büyükşehir Belediyesi, Ortahisar, Akçaabat, Maçka ve Tonya İlçelerinin Kaymakamlık ve Belediyeleri, Gürcistan, İran ve Rusya’nın Trabzon Başkonsoloslukları, Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası, Atatürk Üniversitesi Akademisyenleri katkıları ile Karadeniz Yazarlar Birliği Derneği sekretaryasında gerçekleştirildi.
UTEF’in hedef kitlesi: sıfır yaş gruplarındaki öğrenciler ve tüm okur-yazar kitlesiydi.
UTEF, katılımcısı olan ülkelerin her birinin birer yazarına ithaf edildi. Aleksandre Puşkin, Nodar Dumbadze, Peyami Safa ve Seyid Muhammed Hüseyin Behçet-Tebrizi’ye.
UTEF, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Büyükelçilikler, Sivil Toplum Kuruluşları başta olmak üzere Yayınevleri, Edebiyat Dergileri, Kitapçılar tarafından desteklendi.
UTEF- Uluslararası Trabzon Edebiyat Festivali; ilke edindiği disiplinle her bir ülkenin edebiyatını dört ayrı ilçede irdeledi. Konuklara, ilçelerin kültür ve turizmi görünür kılınırken uluslararası bağ kurulması sağlandı. Trabzonlu roman kahramanları evlerinde ziyaret edildi. Edebiyatın, kültür ve turizme katkısı, bizzat yaşatılarak sergilendi. Karada ve denizde etkinlikler düzenlendi. Konuklar bir yatta ağırlandı. Trabzon’un kıyı şeridi boyunca seyir halinde iken semt kitapları, yazarları tarafından seslendirildi. Tarihi kemerlerin altına Karagöz-Hacivat perdesi kuruldu. Çünkü UTEF etkinlikleri tema gereği Trabzon’un tarihi mekânlarında gerçekleştiriliyordu. UTEF-2014’e katkı sunan yazarlar adına, kapanış konuşmasını Rusya Federasyonu Kabardin Balkar Cumhuriyeti Yazarlar Birliği Başkanı Abdulkabeyev yaptı.
UTEF 2017 ikinci defa E. Âlâ Türkmen’in girişimi ile 22-26 Ocak 2017 tarih aralığında düzenlenebildi. Teması YOL ve MEKÂN’dı. Bu defa sekretaryası, Trabzon Yazar Dernekleri Platformu ortaklığında yapıldı. Trabzon Valiliği, Trabzon Büyükşehir Belediyesi, Ortahisar, Akçaabat, Sürmene ve Vakfıkebir Belediyeleri, Gürcistan, İran, Rusya Başkonsoloslukları, KTÜ ve Avrasya Üniversitesi ve Trabzon Ticaret Odası katkılarıyla, ilkeleri ışığında, teması gereği mekânlarda gerçekleştirildi.
Trabzon Havalimanında, ilk kez bir festivalin açılışına tanık olundu. Azerbaycan, Gürcistan, İran, Rusya’dan gelen konuklarla Samsun’dan Batum’a Karadeniz illerinden gelen konuklar Festivale katkı verdi. UTEF-2017, “Roman Mekânına Yapılan Yolculuk” ile sona erdi. Vargit romanının okurları, Trabzon, Giresun, Ordu, Ankara, Bursa ve İstanbul illerinde romanın mekânlarını ziyaret etti.
UTEF, 2018 yılı Nisan ayında UTEF Kurucusunun ve Trabzon Büyükşehir Belediye Başkanının daveti ile Trabzon Limanında açılışını yaptı. Teması ‘Su ve Mekân’dı. Trabzon Valiliği, Ortahisar, Akçaabat, Maçka, Sürmene, Tonya, Düzköy, Of, Arsin, Vakfıkebir, Tonya, Şalpazarı, Araklı sponsorluğu; Hayrat ve Çaykara Belediyelerinin misafirperverliği ile Trabzon’un 18 İlçesinde 18 ülke edebiyatında iz bırakan edebiyatçılar tanıtıldı. 18 Edebiyat Türüne UTEF Kurucusu, Danışmanları ve KTÜ Akademisyenleri tarafından dikkat çekildi. Yurt içinden ve dışından gelen konuklar, kültürel değerlerinin tanıtımını yaptı.
UTEF 2019 sponsorlarının seçim takvimi nedeniyle ertelenmek durumunda kaldı.
UTEF 2020; organize şekilde hazırlanırken bu defa da evrensel salgın nedeni ile, fiziki olarak yapılamayacağı anlaşılarak, elektronik ortamda gerçekleştirildi.
UTEF, 2014 yılında görünürlüğüne kavuşmuş olsa da; aslında yaşam yolculuğuna 2002 yılındaki "fikri" ile, farkındalık çalışmalarına ise 2009 yılında Kurum-Kuruluşlar nezdinde başlanmıştı...
Her doğum zordu!
Elbette sonrasında “yaşatmak için çaba gösterilmesi” gerekiyordu!
Görünen oydu ki UTEF, tarihini 2020 yılında, “doğduğu evinde” yazacaktı!
Edebiyat etkinlikleri etkisini, diğer alanlardaki etkinliklerden daha uzun süre hissettirmektedir. Bunun nedeni, yapılan yayınlarının kalıcılığındadır. Bir ülke kültürünü, diğer ülkelerde tanıtmanın en avantajlı yollarından biri hiç şüphesiz yazılı olması ile mümkündür.
UTEF, tüm Dünya’da etkinliklerin iptal edildiği bir yılda, sanal ortamda etkinlik gerçekleştirerek organizasyon kabiliyetini kendinde bulmanın haklı gururunu yaşamaktadır.
2014 yılından bugüne gelinceye değin yolunda hanlar kuran UTEF Danışmanı Sayın Ümit Yaşar Gözüm’ün organizasyona katkısı büyüktür.
Festival ortağı ülkelerin danışmanları Sayın Nimet Yıldırım, Sayın Harun Çimke, Sayın Melek Kaba ve Sayın Sinem Baklacı’nın UTEF’e desteği 2020 yılında da devam etmiştir.
Bu yılın katılımcıları; İlçe Belediyeleri, yayıncılar, akademisyenler, eğitimciler, genç yazarlarla birlikte 23 Nisan çocukları ve UTEFDER üyeleri UTEF 2020’nin etkinliklerine anlamlı izler bırakmıştır.