ORTAHİSAR

12 Kasım 2012 tarihinde kabul edilen Büyükşehir Yasa Tasarısı ile Büyükşehir olan Trabzon'un Merkez İlçesinin adı "ORTAHİSAR" olarak belirlenmiştir. 

Kentin en büyük ilçesi konumundaki Ortahisar, aynı zamanda tarihi ve kültürel mirası ile en eski yerleşim yeri olduğunu gösteren kanıtlara sahiptir. Özellikle merkez ve sahil boyunca çok sayıda kale kalıntısına rastlamak mümkündür. Birçoğu binlerce yıllık geçmişten günümüze kadar ulaşabilme direncini göstermiştir.

Tarihçiler, şehrin yaklaşık 4 bin yıl önce kurulduğunu ve kurucularının Orta Asya'dan Kafkasya yolu ile Trabzon'a gelen Türk kavimleri olduğunu kaydederler. Tarihin en eski çağlarından beri yerli halkları olan Canlar, Tizanlar, Diriller, Makronlardan sonra Ortahisar’da Miletler, Persler, Romalılar, Bizanslılar ve Komnenoslar'ın egemenliğinden bahsedilir. 26 Ekim 1461 tarihinde Fatih Sultan Mehmet tarafından Osmanlı topraklarına katılmıştır. Yavuz Sultan Selim, Şehzadeliği sırasında Valilik yapmış, Kanuni Sultan Süleyman Ortahisar’da doğmuştur. Atatürk, üç kez ziyaret etmiş ve vasiyetinin bir bölümünü burada yazmıştır. Dünyaca ünlü gezginlerden Marco Polo, Evliya Çelebi, Charles Texier ve Fallmerayer'in uğrağı olmuştur. Tarihi İpek Yolu üzerinde bulunması nedeni ile eski çağlardan beri önemli bir geçiş merkezidir. Yerli ve yabancı gezginlerin ilgi kaynağıdır. 

Ortahisar’ın önemi; bir kentsel ve kültürel mirasının varlığı ve birçok alanda ilklere imza atıyor olmasıdır. 

Devraldığı tarihinde İstanbul dışında ilk Vilayet Salnamesinin, 1869'da Trabzon Vilayet Gazetesi'nin, 1908'de Anadolu'nun ilk tıp dergisi olan Hekim’in bugünkü Ortahisar sınırları içinde çıkarılmış olmasının da onurunu devralmış; birçok gazeteci-yazar ve şairler, Ortahisar’da yetişmiştir. Dünya edebiyat tarihinde, yalnızca Ortahisar/Trabzonlular tarafından bir balığa destan yazılmıştır. Halkoyunları açısından dünyanın en zengin potansiyeline sahip Anadolu'da, horon ve kemençenin ayrıcalıklı bir yeri ve önemi vardır. Ortahisar; ressamlarıyla, heykeltıraşlarıyla, hattatlarıyla ünlüdür. Esnaf ve zanaatkârları Ahîlik kültürü ile yetişmiş; bakıra hayat veren ustalarıyla, hasır bilezik, telkâri ve kazazlıktaki becerileriyle de sanat tarihine notlar düşmüşlerdir. Kanuni döneminde sarayın vazgeçilmez giysilerinden biri olan Trabzon bezi, geleneksel biçimiyle sürdürülen keşan ve peştemal dokumacılığı ile yün dokumacılığı anılmaya değer el sanatlarındandır. Ahşap işçiliği ve kalemkârların bezemelerinin çoğunlukla, camilerde görülebilecek özgün örnekleri, kimi sivil mimari eserlerde de yaşamaktadır. 

Ortahisar; tarihinde spor olan bir ilçedir. MÖ yıllarda olimpiyatların yapıldığı, günümüz Gençlik ve Okul Sporları Olimpiyatlarının yapıldığı, Trabzonspor’un doğduğu sadece futbolun değil sporun her türünün yaygın şekilde yapıldığı bir ilçedir.

2014 yılında, Uluslararası Trabzon Edebiyat Festivali-UTEF'in açılış mekânıdır Ortahisar.

E. Âlâ TÜRKMEN

Fotoğraf: Ortahisar Belediyesi