ÜMİT YAŞAR GÖZÜM* │ UTEF 2014 - 2017 - 2018

Kendi Yankısına Sağır Kalanlara : UTEF

Ümit Yaşar Gözüm*

Değerli okur, evren ağustos böceklerinin yaz boyu kulaklarımızı tırmalayan nağmeleriyle, karıncaların kararlı işbölümlerinin yarattığı sessiz ahenkte döner durur. Öyle ki, yazın sesinin yankısına sağır kalanların kışın okuyacak gücü de kalmıyor. Ama ya karıncalar!

Henüz Anadolu’nun kirazı, dutu, zeytini üzerine öyküler anlatılan panayır çağından, sanat ve edebiyat festivalleri dönemine geçme çabaları sardığında yüreğimizi el verdik UTEF- Uluslar arası Trabzon Edebiyat Festivaline.

Öncesinde dünyada sayılı festivaller arasına giren İTEF- Uluslar arası Tanpınar Edebiyat Festivali, dünyanın sayılıları arasında yer almakla kalmadı, bu ağın en bilinenlerinden birisi olmayı başardı. Arka planında profesyonel bir yönetim, ülke edebiyatına neler kazandıracağını gören İstanbul’un sayılı yayınevleriyle gurur kaynağımız oldu.

Türkiye’nin dünya macerasında emeği ve hedefi olan şahsımın, UTEFin de böylesine bir başarı yakalayacağına inancı tamdı. Bundan dolayıdır ki, birikimlerimi aktarmaktan, program oluşumundan, akışına desteğim hep sürdü. 

Öncelikle edebiyat profesyonellerinin dünyada neler olup bittiğini anlamaları ve kendilerini yenilemeleri için,  festivalleri takip etmesi, oturumlara diyaloglara katılması, bu evrensel zeminde kendilerine yer bulmaları beklenendir. 

Okurun sorumluluğu ise profesyonellerden daha farklıdır. Onlar da dünya edebiyatın, edebiyat tarihinin ve yeni dünyada edebiyat teorisinin ne kadarını biliyor ve ulaşabiliyor olduğunu sorgulayacağı bir zemin.

Bu zeminde okur, başka festival örneklerinden bildiğimiz üzere, tüm katılımcıların ortaklaştığı okur yazar ilişkisinin, kitap sayfalarının ötesine geçebilme şansını yakalaması. Festival yönetimleriyle ilişkilerini önceden geliştiren okur, düşünce ve beklentilerini küratörlere aktarıp, karşılanmasını da isteme hakkına kavuşabilir. 

Dijital çağın  bilgiye erişim hızına bir de yüz yüze yazılmayanları sorma, öğrenme ve bilme hakkını yakalamaları, yazmaya yeni başlayanlar ve nasıl yazıldığını bilmek isteyenler adına büyük bir şans olarak görülür.

UTEF, bu beklentileri karşılamak üzere başarılı başlangıçlar yaptı. Her birinde, konuşmacı, moderatör, danışman vb. bulundum. Farklı bir başarı öyküsü yazabilir, Türkiye ve bölge insanı için. 

Yağmurlu havası baharlarda, güneşi de öylesine yakıcı. Bir kere düşmeye görsün  güneş kentin üzerine, renklerin, nüktelerle bütünleştiği doyumsuz tatlar yaratıyor. Üstat Bedri Rahmi Eyüboğlu’nu ata yurdunda hem sanatçı, hem edebi kişiliğiyle anarak başlamıştık yolculuğumuza. Genç ahşap baskı sanatçımız  sevgili Kevser Kartal baskı sanatını anlatıp, baskı yaparken izleyenlerin hemşerileri Bedri Rahmi üstadın çok yönlülüğünü öğrendiklerinde sordukları ‘Bu sanat bizim buralara mı ait.’ Sorusu daha da kamçılamıştı bizleri, sevgili Ala Türkmen’le.  Anadolu’da kat edeceğimiz çok yol olduğunu gösteren güzel anılar, gözlem birikti. 

Bir de Japon Koto Sanatçısı dostum Atsuko Suetomi’nin konseri var ki; katılımcılar huşu içerisinde dinlerken, protokolde yanımda oturan nüktedan arkadaşın, ama üstat bu bizim kanun değil midur, demesiyle kopmuştuk birlikte. 

Moda tasarımcısı, ressam sevgili Ebru Coşkun ile moda konuşacağımız ilçe meydanında yapılacak defileye manken olarak katılmak isteyen bir teyzemizin ısrarını anımsadıkça hala gülümse kaplıyor yüzümü.

Bir ilkler festivaliydi UTEF: Yerel yöneticilerin sürece katılmadaki, uyumu, desteği ayrı bir çaba, başarı öyküsüydü.

Ancak bu güzelliklere rağmen bahar gününde üşüdüğünüz hissinden kurtulamazsınız. Eksik olan, yavan kalan bir şeylerin varlığını hissedersiniz. Coşkunun yerini, sesinin yankısına sağır kalan  bir duvarın varlığına tanık olursunuz.

Eğer, tecrübeleri boyunu aşanlardansanız, her başlangıcın karşısında bir direncin, şüpheli bakışın veya nereden çıktı bu duruşunun olması gerektiğini de çok iyi bilirsiniz. Dünyanın hemen bütün büyük emeklerinin önüne çıkan kaçınılmaz gerçektir bu.

UTEF, kısa tarihine, dünyadan bir çok duayenin izini, kentin tarihi mekanlarıyla, yollarıyla, sularıyla buluşturdu. Her konuşmacı-sanatçı yüreğinin yarısını bırakıp, kentin ruhuyla bütünleşip götürdü uzak diyarlara. Orada konuşuldu Trabzon-Türkiye, o uzak ellerde öyküye dönüştü.

Nicelerine sevgiyle, ihtirastan arınmış toplumsal birlikle UTEF, nice başarılara sevgili Âlâ Türkmen ve desteğini esirgemeyen dostlar, sivil toplum kuruluşları.

*@zorbey-Felsefeci, Yazar, Eleştirmen