ARAŞTIRMA │ BERA KÜÇÜK*
MATSUO BASHÖ
Matsuo Bashö 1644-28 Kasım 1694 yıllarında yaşamış,Japonya’nın Edo dönemindeki en ünlü şairdir.Yaşamı süresince Haikai No Renga formunda eserleriyle tanındı; günümüzde ise Haiku’nun ustası olarak görülmektedir.
Bashö genç yaşta şiirle tanışmıştı ve kendini Edo’nun yani şu anki Tokyo’nun entelektüel sahnesine entegre ettikten sonra, Japonya’da hızla tanınmıştır. Bashö öğretmen olarak geçimini sağlamıştır. Fakat Matsuo kentsel yaşamından vazgeçip,yazımından ilham almak için batıya,doğuya ve kuzey vahşi doğasına doğru ülke çapında dolaşmayı kafasına koymuştu. Matsuo Bashö’nün hayatını araştırırken beni kendisine bağlayan en önemli özelliği yaşamı boyunca kendisini şiire adamış olmasıdır. O zamanda ki çoğu insan şiir ve sanata fazla önem vermezken Bashö şiiri adeta hayatının bir parçası olarak görmüş bir besin kaynağı olarak kendisine zorunlu kılmıştır. Çünkü şiir insanı çöldeyken denizi,karanlıktayken aydınlığı hissettirir.
HAİKAİ:(Japonca: Komik,alışılmışın dışında)
Japonca ve İngilizceyi, daha önceki aristokratik rengadan 16.yüzyılda gelişen Japon bağlantılı ayetin popüler bir türü olan Haikai No Renga’ya atıfta bulunabilir. Bu "kaba" ya da "dünyevi" anlamına geliyordu ve genellikle Matsuo Bashö’nün etkisi altında Haikai No Renga’nın tonu daha ciddi hale gelmiş olsa da, etkisini genellikle hiciv ve cezalardan türetiyordu.
Bu şiirlerde doğayı,renkleri,mevsimleri,çelişkileri ve sürprizleri bulmak mümkündür.Genellikle üç dizeden oluşur ve 17 heceden oluşan bir ölçüye sahiptir.
HAİKU’LAR
Moonlight slants through
The vast bamboo grove:
A cuckoo cries
Ay ışığı içine işliyor
Boş bambu büyüyor
Bir guguk kuşu ağlıyor.
Ah, summer grasses!
All that remains
Of the warriors dreams.
Ah, yaz çimenleri
Bütün kalan
Savaşçıların rüyalarından.
Along this road
Goes no one;
This autumn evening.
Bu yol boyunca
Kimse geçmiyor
Bu güz akşamı.
From time to time
The clouds give rest
To the moon slanting
Zaman zaman
Bulutlar şöyle duruyor
Ay ışığı geçiyor.
The butterfly is perfuming
It's wings in the scent
Of the orchid.
Kelebek kokular sürünüyor
Kanatları bulaşmakta
Orkidenin kokusuna.
Yes, spring has come
This morning a nameless hill
Is shrouded in mist.
Evet,bahar geldi
Bu sabah bir adsız tepe
Sis içinde saklandı.
It is deep autumn
My neighbor
How does he live, I wonder
Tam güzün ortası
Komşum
Nasıl yaşıyor, acaba.
The old pond
A frog jumps in
The sound of water.
Eski havuz
Kurbağa içeri atlıyor
Su sesleri.
*Fatih Sultan Mehmet Anadolu Lisesi